Olijfolie wordt al duizenden jaren door mensen geproduceerd. Tegenwoordig dient het vooral als voedsel, maar vroeger gebruikten mensen het ook als bijvoorbeeld brandstof of medicament. Veruit de meeste olijfolie wordt gemaakt in landen rond de Middellandse Zee.
Wat betreft olijfolie zijn er drie hoofdcategorieën te onderscheiden: de normale, de geraffineerde en de vierge soorten olie. Vierge en extra vierge olijfolie zijn van de eerste persing (onder lage temperaturen) afkomstig en zijn dus het meest puur en smaakvol.
Voedingswaarden
Olijfolie is bijzonder rijk aan onverzadigde vetzuren. Verder bevat dit type olie veel vitamine E. Geen wonder dus, dat deze olie algemeen erkend wordt als gezond product. Het is dan ook zeker aan te raden om bakproducten met veel verzadigde vetten te vervangen door olijfolie.
Oogsten en persen
Olijfolie is het resultaat van geperste olijven. Hierbij wordt zowel het vruchtvlees als de pit van de olijf gebruikt. Dit persen gebeurt normaal gesproken zo snel mogelijk na de oogst. Geoogste olijven kunnen namelijk snel fermenteren. Bij het oogsten worden bovendien alleen olijven gebruikt die nog aan de bomen hangen. De olijven die al op de grond zijn gevallen zijn namelijk overrijp.
Smaken: van neutraal tot fruitig
De smaak van olijfolie is afhankelijk van twee hoofdfactoren. Ten eerste is het natuurlijk belangrijk van welk type olijfbomen de olijven af komen. Elke olijfsoort kan weer een andere smaak meegeven aan de olie die eruit voortkomt. En ten tweede zijn er dus verschillende soorten olijfolie. Zo heeft de ‘normale’ olie een vrij neutrale smaak, smaakt de geraffineerde versie al heel wat zuiverder en hebben de (extra) vierge varianten vaak een fruitige smaak, soms zelfs met bittere of peperachtige ondertonen. De kleur van de olie heeft dan weer geen invloed op de smaak.
Een greep uit de vele mogelijkheden van olijfolie in de keuken
Veel mensen gebruiken olijfolie het liefst om andere etenswaren mee aan te bakken in bijvoorbeeld een koekenpan. Alleen met de extra vierge versies wordt dit niet vaak gedaan. Hiervan is het namelijk zonde dat de verfijnde smaak ervan tijdens het bakken verloren gaat.
Verder is olijfolie uitermate geschikt als saladedressing. En wanneer een recept voor een zelfgemaakte saus voorschrijft dat er wat olie moet worden gebruikt, dan is olijfolie ook een uitstekende keuze. Tenslotte kun je in feite elk denkbare gerecht dat klaar is om geconsumeerd te worden met een scheutje olijfolie extra verrijken.
Controleer botteldatum, fleskleur en temperatuur bij het persen
Bij vierge en extra vierge olijfoliesoorten kunnen er behoorlijke smaakverschillen optreden. Daarom gaan veel mensen graag op zoek naar de beste variant die verkrijgbaar is. Een aspect dat veel zegt over de smaak van de olie is de botteldatum, oftewel de datum waarop de olie in de fles is gestopt. Hoe recenter die datum was, hoe beter de olie is. Verder is de temperatuur waaronder de olijven geperst zijn essentieel. Deze temperatuur staat net als de botteldatum vermeld op het etiket. De persing mag bij hooguit 27 graden Celsius hebben plaatsgevonden. Tenslotte zegt de kleur van de fles iets over de kwaliteit. Een lichtgekleurde of transparante fles is bijvoorbeeld niet ideaal. De olie wordt dan namelijk te veel blootgesteld aan zonlicht. Het is dus beter om een donkergekleurde glazen fles te kopen.