De plantain (ook wel bakbanaan of kookbanaan genoemd) is de vrucht van planten die tot het Musageslacht behoren. Van deze bananen is het gebruikelijk dat ze worden gegeten nadat ze zijn gekookt of gebakken. In met name tropische landen worden ze veel gebruikt in de keuken. Ze worden vooral vanuit Colombia en Ecuador geëxporteerd en over de wereld verspreid.
Rijk aan calorieën en koolhydraten
Wat betreft de voedingsstoffen van plantain valt vooral op dat er enorm veel calorieën in zitten. Ook zijn bakbananen rijk aan koolhydraten, suikers en vezels 1. Aan de andere kant zitten er weinig tot geen zouten en vetten in plantain. Vitaminen die erin zitten zijn vooral A, B6 en C. IJzer en magnesium zijn de belangrijkste aanwezige mineralen.
Rijping en verwerking
In de natuur kunnen bakbananen een gele, groene of zelfs roodachtige kleur aannemen. Ze hebben een harde schil en ze worden dertig tot veertig centimeter lang 2. Het liefst wacht men met de verdere verwerking tot de banaan rijp is. Een onrijpe banaan is namelijk moeilijk te schillen. Dit gaat pas makkelijker zodra de schil bijna helemaal zwart is geworden. Verder zijn onrijpe plantains buitengewoon moeilijk te eten en te verteren. Het zetmeelgehalte is dan namelijk nog te hoog.
Hoe rijper, hoe zoeter
Plantains worden bijna nooit in rauwe toestand gegeten. De smaak ervan wordt dan simpelweg door bijna iedereen als onplezierig ervaren. Wanneer je een bakbanaan echter gekookt of gebakken hebt, dan heeft deze plotseling een verfijnde zoete smaak3. Hierbij geldt dat hoe rijper en donkerder de banaan was voor de bereiding, hoe zoeter de smaak naderhand is. Ook wordt de structuur dan steeds zachter.
Zo worden plantains verwerkt tot heerlijke gerechten
Het verwerken van een rijpe bakbanaan begint met het verwijderen van de schil. Mocht de banaan nog niet helemaal rijp zijn, dan kun je vervolgens rekenen op 15 à 20 minuten koken of bakken. Bij een rijpe banaan is deze bereidingstijd wat korter.
In diverse culturen verspreid over de wereld worden plantains gebruikt als (ingrediënten van) gerechten. Zo is het in Nederland gebruikelijk om een gebakken banaan als onderdeel van een rijk nagerecht op te dienen. Soms wordt de banaan dan ook geflambeerd. In Suriname geldt een plantain gebakken in deegbeslag juist als snack met de naam bakabana. In Indonesië wordt een redelijk vergelijkbaar product pisang goreng genoemd.
Ook in Afrika maken bakbananen veelvuldig deel uit van het voedingspatroon. Het meest bekende Afrikaanse gerecht waarin plantains zijn verwerkt is waarschijnlijk matoke 4. Dit wordt vooral gegeten in het midden en oosten van het continent. Matoke is gebaseerd op gepureerde en langdurig gestoomde bakbananen. Het wordt opgediend met een combinatie van groenten, gedroogd fruit en vlees.
Plantains of toch gewoon bananen?
Wanneer we het over plantains of bakbananen hebben, dan wordt over het algemeen aangenomen dat je het over die bananensoort hebt die normaliter wordt gekookt of gebakken voordat deze wordt gegeven. Botanisch gezien bestaat er echter eigenlijk geen onderscheid tussen plantains en bananen an sich. Het verhitten is namelijk meer een gewoonte dan een absolute noodzaak. Rijpe plantains zijn immers gewoon eetbaar, al worden ze door veel mensen dus niet lekker gevonden.
2 https://nl.wikipedia.org/wiki/Bakbanaan